Meer zelfzorg komt ook alleen samen

Tijdens de Coronapiek bleven patiënten met lichte gezondheidsklachten massaal weg uit de huisartspraktijk. Hun vermogen om een groot deel van deze milde problemen zelf op te lossen bleek groot. Wat is de betekenis hiervan en welke kansen liggen hier voor zorgverlener en patiënt?

“Ik heb vandaag voor het eerst sinds maanden weer een patient met een schaafwondje gezien” zei mijn doktersassistent. Voor lage rugklachten, diarree, huidafwijkingen en andere klachten die vaak vanzelf overgaan was het aantal contacten fors lager dan normaal. Niet in de laatste plaats omdat we de deur op slot deden en via affiches en website aangaven ons vooral op corona te richten. Maar ook omdat patiënten niet snel contact opnamen uit angst om het virus op te lopen.

We willen als huisartsen graag laagdrempelig toegankelijk zijn voor alle gezondheidsklachten van alle mensen en de vraag is op welke manier we daar het beste invulling aan kunnen geven bij een groeiende vraag naar zorg. Als we die in de komende jaren het hoofd willen kunnen bieden dan zal er bij de verschuiving van tweede lijn naar eerste lijn, ook een verschuiving van eerste lijn naar zelfzorg en preventie van zorg plaats moeten vinden. Gedurende de crisisperiode van de laatste tijd hebben we kunnen zien dat de verschuiving naar zelfzorg mogelijk is, waarbij we zeker oog moeten hebben voor onterechte uitgestelde zorg die gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. 

Er ligt hier een kans voor zorgverleners om daadwerkelijk de juiste zorg op de juiste plaats te kunnen bieden en overdiagnostiek en overbehandeling terug te dringen. 

Wat kunnen we hier zelf aan doen?

• Ons digitale zorgaanbod vergroten door naast de al bestaande zorg door laagdrempelig contact via e-consult en videobellen te stimuleren.
• Door relevante Thuisarts pagina’s te mailen naar de patiënt na een telefonisch of e-mail contact. Deze handige functie staat bovenaan iedere Thuisarts pagina. Als we patiënten met lage rugklachten vragen op Thuisarts.nl te kijken dan zal een geringer aantal patiënten op het spreekuur komen. Ik heb meerdere malen meegemaakt dat een patiënt een al gemaakte afspraak hierom afzegde. En wellicht zal deze patiënt bij een volgende klacht eerst op Thuisarts.nl kijken om te zien wat hij zelf kan doen en bij welke verschijnselen wel contact nodig is.  De insteek moet niet van afhouden en ‘zoekhetzelfmaaruitmanagement’ zijn, maar vanuit de coachende rol van de huisarts komen die daarmee de juiste zorg op de juiste plek probeert te geven. De patiënt wordt actief aangemoedigd en op weg geholpen naar relevante en goed te begrijpen informatie. Huisarts en patient kunnen dan samen beslissen welke vorm in welke situatie het meest passend is. 
• Triage zou meer dan het bepalen van het toestandsbeeld en het indelen naar (zelf)zorgkunnen verschuiven naar een advies over de juiste (zelf)zorg, afhankelijk van het probleem en van de context van de patiënt. Doktersassistentes en triagisten zijn zeer goed in staat om deze coachende rol samen met de huisarts op te pakken. 

Als we patiënten met eenvoudige problematiek zo adequaat kunnen helpen, hebben we meer tijd voor de complexere problematiek die toenemend van ons gevraagd wordt.